مشاوره تحصیلی: پس از حدود یک هفته از برگزاری آزمون سراسری، سازمان سنجش با صدور اطلاعیه ای به اعتراض های معترضانِ آزمون سراسری 1400 پاسخ داد. در این نوشته ضمن اشاره به قسمت هایی از متن اطلاعیه، پاسخی کوتاه به برخی توضیحات سازمان سنجش داده می شود:
بند1 اطلاعیۀ سازمان سنجش:
«صاحب‌نظران نظام آموزشی و به‌صورت خاص زیرنظام اندازه‌گیری و سنجش به خوبی می‌دانند بین آزمون‌های ارتقای پایه آموزش‌و‌پرورش و آزمون‌های رقابتی تفاوت ماهوی وجود دارد و به همین دلیل، آزمون‌های رقابتی حاوی سؤال‌هایی هستند که ضریب دشواری آنها نسبت به آزمون‌های مدارس زیاد است؛ چون در آزمون‌های سراسری و کنکور، هدف جداسازی 5 درصد بالای جامعه شرکت‌کنندگان است و نه ارتقای پایه.»
پاسخ به بند1:
اگر«بین آزمون‌های ارتقای پایه آموزش‌و‌پرورش و آزمون های رقابتی» تا این اندازه تفاوت وجود دارد شفاف تر این موضوع را بیان کنید تا دانش آموزان بیچاره به صحبت های قبلی سازمان سنجش که همواره تاکید داشته سوال های آزمون سراسری از کتاب های درسی طراحی می شوند دل خوش نباشند و هر کس که می خواهد در آزمون سراسری موفق باشد به دنبال کلاس ها و کتاب های کنکوری باشد و در کتاب های درسیِ آموزش و پرورش آرزوهای خود را دنبال نکنند که آن وقت باید فاتحه نظام آموزش و پرورش را رسما خواند! به نظر می رسد توضیح بند اول سازمان سنجش «عذر بدتر از گناه» باشد.
بند2 اطلاعیۀ سازمان سنجش:
«براساس برآورد اولیه این سازمان، به‌غیر از درس ریاضی، بقیه دروس 10 تا 15 درصد آسان‌تر بوده است. برآورد سازمان حاکی از این است که آزمون در حالت کلی، نسبت به سال گذشته آسان‌تر شده است. لازم به توضیح است دشوارتر شدن درس ریاضی نسبت به سال گذشته، به علت سیستم‌محور بودن انتخاب سؤال بوده است و فردی نبوده است. کمااینکه این امر در درس شیمی آزمون سال قبل هم اتفاق افتاد و قاعدتاً با تراز کردن نمرات، مسئله سختی و آسانی سؤال‌ها حل خواهد شد.»
پاسخ به بند2 :
اولا بر فرض که ادعای مطرح شده درست باشد اینکه برای اثبات درستی سطح سوالات امسال به کنکور سال گذشته استناد شود از اساس نادرست است مگر سوال های سال گذشته استاندارد بوده که بخواهیم آن را مبنای مقایسه قرار دهیم؟!
دوم اینکه «سیستم محور بودن انتخاب سوال» به هیچ وجه سختیِ سوالات درس ریاضی را توجیه نمی کند مگر می شود با سرنوشت چند صدهزار دانش آموز بازی کرد و خطای آن را به «سیستم» حواله داد؟!
سوم این استدلال که: « قاعدتاً با تراز کردن نمرات، مسئله سختی و آسانی سؤال‌ها حل خواهد شد» به هیچ وجه علمی نیست وقتی ضریب تمیز و دشواری سوالات استاندارد نباشد تراز چه کمکی به حل مشکل بودن سوالات می کند؟! وقتی دانش آموزانی که درس خوانده اند و آن ها که نخوانده اند نتوانند به یک سوال پاسخ دهند تراز آن چه مشکلی را حل می کند؟! آیا در این ماجرا حق دانش آموزانی که ریاضی را خوانده بودند ضایع نمی شود؟! درس ریاضی گروه آزمایشی ریاضی در زیرگروه یک که اکثر رشته های مهندسی قرار دارد با ضریب 12 حدود 32 % مجموع ضرایب را به خود اختصاص می دهد! آیا این موضوع سرنوشت ساز نیست؟!
کاش سازمان محترم سنجش از کارشناسان حوزه سنجش و اندازه گیری دعوت می کرد و در یک مناظره علمی به این ابهامات پاسخ می داد نه اینکه یک طرفه اطلاعیه صادر کند.
بند 3 اطلاعیۀ سازمان سنجش:
« اکثر مباحث مطرح‌شده در ارتباط با کنکور سراسری 1400، صرفاً مرتبط به درس ریاضی است و داوطلبان عزیز می‌دانند در آزمون‌های رقابتی، اصولاً نمره خام مبنای رتبه متقاضیان نیست.»
پاسخ به بند3:
تعجب آور است که سازمان سنجش اکثر مباحث مطرح شده را محدود به درس ریاضی نموده و در توجیه آن نیز به بحث تراز اشاره کرده و اینکه نمره خام مبنای رتبه متقاضیان نیست! اگر سری به فضای حقیقی و مجازی می زدید متوجه می شدید که شائبه تقلب در آزمون سراسری مهمترین دغدغه داوطلبان کنکوری، خانواده ها و همکاران دلسوز ما در مجموعه آموزش و پرورش بوده که حداقل شخصِ رئیس سازمان سنجش به بخشی از آن اقرار کرده است: « در زمان برگزاری کنکور علوم تجربی در روز جمعه ۱۱ تیرماه یک عکس از صفحه دروس عمومی این گروه در ساعت ۹:۳۰ صبح منتشر شد که یک داوطلب با موبایل از سر جلسه آن را منتشر کرده بود که ۱۵ دقیقه بعد این داوطلب دستگیر شد و از ارسال سوالات اختصاصی جلوگیری به عمل آمد» منبع : خبرگزرای مهر، کد خبر 5250028
بند 4 اطلاعیۀ سازمان سنجش:
« براساس برآوردهای اولیه این سازمان، در گروه آزمایشی علوم‌ریاضی و در درس ریاضی، تعداد محدودی سؤال از بین 55 سؤال چالشی بوده است و تقریباً می‌توان گفت در کل فضای مجازی، تمامی بحث‌ها در رابطه با سختی درس ریاضی مربوط به همین تعداد سؤال است.»
پاسخ به بند4:
سوالات درس ریاضی بخصوص برای دانش آموزان گروه آزمایشی ریاضی در سرنوشت داوطلبان بسیار تعیین کننده بوده است؛ نگارنده متخصص درس ریاضی نیستم اما از زبان گویای آقای حمیدرضا امیری که طی سال های 92 تا 97 مسئول گروه ریاضی تالیف کتاب های درسی وزارت آموزش و پرورش و خود مولف تعدادی از کتاب های درسی متوسطه دوم بوده نقل می کنم که : « من نمی دانم انگیزه طراحان سوال چه بوده و از وزیر آموزش و پرورش می خواهم که از سازمان سنجش طلب حق کند و سازمان سنجش باید پاسخگو باشد» منبع: فایل صوتی سخنان حمیدرضا امیری (تیرماه1400) و البته اعتراض صدها دبیر دلسوز آموزش و پرورش به طرح سوالات درس ریاضی در هر سه گروه آزمایشی اصلی (انسانی، تجربی، ریاضی) باید به این سخنان اضافه کرد.
بند5 اطلاعیۀ سازمان سنجش:
«مطلب پایانی این است که دشواری یا آسانی یک آزمون، با محاسبه ضریب دشواری هر سؤال بعد از قرائت و تصحیح پاسخنامه‌ها انجام می‌گیرد و با حدس و گمان و صحبت‌های کلی محقق نمی‌شود. »
پاسخ به بند5:
معترضان بر اساس حدس و گمان قضاوت نکرده اند ولی شما در بند 2 مدعی شده اید که : « به‌غیر از درس ریاضی، بقیه دروس 10 تا 15 درصد آسان‌تر بوده است » که لابد در همین مدت کوتاه پاسخ نامه ها را تصحیح کرده اید و ضریب سختی هر سوال می دانید! خدا دانا تر است.
نکته پایانی اطلاعیۀ سازمان سنجش:
« عملکرد سازمان سنجش آموزش کشور در تمامی ابعاد به نفع متقاضیان است و سازمان فارغ از هیاهوی ایجادشده در فضای مجازی و برخی افراد خاص، بهترین تصمیم را براساس اصول علمی و به نفع متقاضیان عزیز اتخاذ می‌کند.»
پاسخ به نکته پایانی:
اجازه دهید وقتی که مولف کتاب های درسی ریاضی و جمع کثیری از معلمان ، مشاوران و دانش آموزان به عملکرد سازمان سنجش معترض هستند به این جمله شک کنیم که: « عملکرد سازمان سنجش آموزش کشور در تمامی ابعاد به نفع متقاضیان است» .
اجازه دهید به جمله فوق شک کنیم وقتی سازمان سنجش در طول یک سال نمی تواند یک دفترچه انتخاب رشته را به موقع در اختیار متقاضیان قرار دهد و در برخی موارد سه بار اصلاحیه می زند! و از این دست موارد در رابطه با عملکرد سازمان سنجش کم نیست.
با آرزوی اصلاح روند ها و تصمیم گیری به نفع دانش آموزان و نظام آموزش و پرورش کشور.
رزاق خواجه زاده ـ 18 تیرماه 1400